fMUGI vhweI (sb swieilMg): Kyq iqAwr krn qoN pihlW ie`k mItr dI dUrI qy do qr&w fUMGI vhweI trYktr nwl c`lx vwly sb swielr (qih qoV hl) nUM 45-50 sYNtImItr fUMGw clwaux nwlkro[
zmIn dI iqAwrI: cMgy jMm leI Kyq nUM cMgI qrHW iqAwr krnw zrUrI hY[
iksmW | bIj dI mwqrw (iklo pRqI eykV) |
|
---|---|---|
bI tI nrmy dI iksm | pI ey XU bI tI 1 | 4.0 (bI tI nrmw)+1.0 (bI tI rihq nrmw ) |
bI tI nrmy dI dOglIAW iksmW | isPwrS kIqIAW hoeIAW dOglIAW iksmW, AYn sI AYs 855 bI jI Aqy AMkur 3028 bI jI | 0.900 (bI tI nrmw) + 0.240 (bI tI rihq nrmw) |
nrmy dI bI tI rihq doglI iksm | AYl AY~c AY~c 144 | 1.5 |
nrmy dI bI tI rihq iksmW | AY& 2228, AYl AY~c 2108 Aqy AYl AY~c 2076 | 3.5 |
AY& 2383 | 6.0 | |
dysI kpwh | AYl fI 1019, AYl fI 949 Aqy AY& fI ky 124 | 3.0 |
iksm | kqwrW iv`c &wslw | bUty qoN bUty dw &wslw |
---|---|---|
doglIAW iksmW (bI tI Aqy bI tI rihq) | 67.5 sYNtImItr | 75 sYNtImItr |
bI tI rihq nrmy dIAW iksmW | 67.5 sYNtImItr | 60 sYNtImItr |
AY& 2383 (sMGxI ibjweI) | 67.5 sYNtImItr | 15 sYNtImItr |
dysI kpwh dIAW iksmW | 67.5 sYNtImItr | 45 sYNtImItr |
pnIrI rwhIN bUitAW dI igxqI pUrI
qupkw isMcweI ivDI nwl pwxI Aqy KwdW dI vrqoN (PrtIgySn) : AmrIkn kpwh nUM 7 idnW dy vkPy qy brIk pweIpW (lytrl), ijnW dI Awps iv`c iv`Q 67.5 sYNtImItr Aqy fir~pr qoN fir~pr dw AwpsI &wslw 75 sYNtImItr hovy Aqy fir~pr ijnW dw inkws 2.2 iltr pRqI GMtw hovy, nwl hyT ilKy Anuswr pwxI lwau :
mhInw | isMcweI dw smW (imMt)* |
---|---|
meI/jUn | 50 |
jUlweI | 45 |
Agsq | 40 |
sqMbr | 35 |
smW = | 2.2 x isMcweI dw smW (imMt)* |
fir`pr dw ifscwrj (iltr pRqI GMtw) |
PrtIgySn : ies ivDI nwl 100 iklo XUrIAw (45 iklo nweItRojn) pRqI eykV ibjweI qoN 35 idnW qy SurU kro Aqy ies nMU 110-120 idnW q`k 10 brwbr ikSqW iv`c 7 idnW dy vk&y qy pwau [
iksmW | *q`q (iklo pRqI eykV) | KwdW (iklo pRqI eykV) | |||
---|---|---|---|---|---|
nweItRojn | &ws&ors | XUrIAw | **fI ey pI | isMgl suprPwsPyt | |
bI tI nrmy dI iksm (pI ey XU bI tI 1) | 37 | 12 | 80 | 27 | 75 |
Awm iksmW | 30 | 12 | 65 | 27 | 75 |
doglIAW iksmW | 42 | 12 | 90 | 27 | 75 |
rswiexk KwdW dI vrqoN sbMDI zrUrI nukqy
not : potwsIAm nweItryt jwN mYgnIsIAm slPyt jwN mYpIkueyt klorweIf dI isPwrs kIqI mwqrw nUM rs cUsx vwly kIiVAwN leI isPwrs kIqy nwskW nwl imlw ky (tYNk imks) nrmy auqy spry ikqw jw skdw
bI tI nrmy ivc loV Anuswr nweItrojn Kwd dI vrqoN leI ‘pI.ey.XU.-p`qw rMg cwrt’ ApxwE:
pI.ey.XU. p`qw rMg cwrt Anuswr p`qy dw rMg | it`kI nMbr 4.5 qoN izAwdw | it`kI nMbr 4.5 | it`kI nMbr 4 | it`kI nMbr 3.5 jW G`t |
---|---|---|---|---|
XUrIAw (ik`lo/eykV) | 0 | 20 | 35 | 50 |
not : p`qw rMg cwrt nwl rMg imlwaux leI cuxy pOidAW au~pr ibmwrI/kIiVAW dw hmlw, pwxI dI AOV/bhuqwq jW hor KurwkI q`qW dI Gwt nhIN hoxI cwhIdI[isMcweI Aqy hor KurwkI q`qW dI vrqoN is&wrS Anuswr kIqI jwxI cwhIdI hY[p`qw rMg cwrt BUmI ivigAwn ivBwg Aqy pswr kyNdr, pMjwb AYgrIklcrl XUnIvristI, luiDAwxw qoN KrIidAw jw skdw hY[
![]() ietist |
![]() kW m`kI |
![]() qWdlw |
![]() m`kVw |
![]() puTkMFw |
![]() gu`qputnw |
![]() ic`bV vyl |
![]() v`fI doDk |
![]() B`KVw |
kwSqkwrI FMg
rswieixk FMg
ndIn nwSkW dI vrqoN/gofI qoN bwAd bcy ndInW nUM bIj bxn qoN pihlW pu`t idau[
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
kIVy dw nW / nukswn | nukswn | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ic`tI m`KI
|
gYr rswieixk rokQwm
rswieixk rokQwm jdoN svyry 10 vjy qoN pihlW p`iqAW qy ic`tI m`KI dI igxqI 6 jW v`D pRqI p`qw ho jwvy jW 50 pRqISq bUitAW dy p`iqAW qy Sihd vrgIAW bUMdW idKweI dyx qW hyT ilKy kItnwSkW iv`coN iksy ie`k nUM 125-150 iltr pwxI iv`c Gol ky pRqI eykV iCVkwA kro:
|
||||||||||
hrw qylw
|
KVHI Psl qy qyly dI rokQwm jdoN 50 pRqISq bUitAW dy pUry bx cu`ky p`qy iknwirAW qo pIly pY jwx qW hyT ilKy kItnwSkW iv`coN iksy ie`k nUM 125-150 iltr pwxI iv`c Gol ky pRqI eykV iCVkwA kro:
|
||||||||||
mIlI b`g
|
|
||||||||||
BUrI jMU
|
AmrIkx sMufI |
|
jdoN 5 pRqISq qwjI ikrI Pu`l fofI kwxI hovy qW hyT ilKy kItnwSkW iv`coN iksy ie`k nUM 125-150 iltr pwxI iv`c Gol ky pRqI eykV iCVkwA kro: v`fIAW sMufIAW dI rokQwm leI
icqkbrI sMufI |
jdoN 5 pRqISq qwjI ikrI Pu`l fofI kwxI hovy qW hyT ilKy kItnwSkW iv`coN iksy ie`k nUM 125-150 iltr pwxI iv`c Gol ky pRqI eykV iCVkwA kro: |
gulwbI suMfI |
|
pRjnx ivGx qknIk nwl gulwbI suMfI dI rokQwm gulwbI suMfI dy PIrwmon gosIplaur 4% (7, 11 hYkswfykwfweInwiel) qy pystnumw AwDwirq auqpwd krYimt pI bI fblXU (CREMIT PBW)/nYtmyt pI bI fblXU (NATMATE PBW) nUM iqMn vwr 125 gRwm pRqI iklo pRqI foz dI vrqo kro[ nrmyN dI &sl qy pihlI vwr Pu`l-fofI dI Awmd qy (ibjweI qoN 45-55 idn dy vkPæy qy) ie`k ikly iv`c 400 bUitAW qy iekswr lgwieAw jwvy[ dUjI Aqy qIjI foz nUM ie`k-ie`k mhIny dy vkPæy qy duhrwieAw jwvy[ lgwaux dI 57 ivDI Anuswr mtr dy dwxy ijMnHW pystnumw PIrwmon nUM bUty dy isKr qoN pMjvIN/CyNvyN p`qy Aqy qxy dy joV qy lgwieAw jwvy)[ jykr lgwaux qoN 4-5 GMitAW AMdr mINh pY jWdw hY qW iesdI vrqoN duhrwE[ jW gulwbI sMufI dy PIrwmon goisplaur 4% (7, 11 hYkswfykwfweInwiel) qy pIbI rop AwDwirq auqpwd pIbI not ƒ 25 hYktyAr Kyqr dy blwk iv`c Pu`l-fofI dI Awmd qy (ibjweI qoN 40 qoN 50 idn dy vk&y qy) qy vrqo kro[ lgwaux dI ivDI Anuswr pIbI not dI qwr ƒ nrmy dy pOidAW dI auprlI C`qrI qy bwhrly blwk dIAW srh`dW qy ie`k mItr dI dUrI qy bMnH idE jdoN ik blwk AMdrvwr pIbI not ƒ ie`k dUjy qoN pMj mItr dI dUrI qy bMnH idE[ hr ie`k blwk dy 25 hYktyAr Kyqr iv`c k`ul 9875 qwrW ƒ nrmy dy pOidAW qy bMnxw cwhIdw hY[ies qknIk au~qy mINh dw koeI Asr nhIN pYNdw[ jdoN 5 pRqISq qwjI ikrI Pu`l fofI kwxI hovy qW hyT ilKy kItnwSkW iv`coN iksy ie`k nUM 125-150 iltr pwxI iv`c Gol ky pRqI eykV iCVkwA kro: nrmy dI 60 qoN 120 idn dI Psl au~pr
qMbwkU dI sMufI |
hyT ilKy kItnwSkW iv`coN iksy ie`k nUM 125-150 iltr pwxI iv`c Gol ky pRqI eykV iCVkwA kro: |
dysI kpwh dI tINfy dIAW sMufIAW |
| not :drimAwnIAW Aqy BwrIAW zmInW iv`c bIjI dysI kpwh dy pOdy keI vwr au~cy ho jWdy hn, ijs krky kpwh dIAW sMufIAW dI rokQwm leI kIqy jwx vwly iCVkwvW dw Asr G`t hMudw hY[ies leI tINfy dIAW sMufIAW dy Asrdwr rswieixk rokQwm leI 1.5 mItr qoN au~cy bUty au~proN dwqI jW kWt CWt vwlI kYNcI jW qUq dI hrI CtI nwl smyN smyN isr k`tdy rho[ |
![]() p`qw mroV |
![]() bYktIrIAl blweIt |
![]() p`iqAW dy D`ibAW dw rog |
![]() pYrw ivlt |
![]() p`qy kumlwauxw |
|
|
---|---|
p`qw mroV (Leaf curl)
|
|
bYktIrIAl blweIt (Bacterial blight)
|
|
p`iqAW dy D`ibAW dw rog (Leaf spots)
|
|
pYrw ivlt (Parawilt)
|
|
p`qy kumlwauxw (Wilt)
|
|